Urinestenen bij bokken & rammen
Oorzaken, symptomen & preventie met gezond voerbeleid
Urinestenen zijn een veelvoorkomend en potentieel levensgevaarlijk probleem bij bokken en rammen. Bij urinestenen ontstaan er kristallen in de urinewegen die kunnen vastlopen in de smalle plasbuis. Omdat deze buis bij bokken lang, smal en kronkelig is, kan een verstopping snel optreden. Gecastreerde dieren zijn nog gevoeliger, omdat de urinebuis door het stoppen van de hormonale ontwikkeling nauwer blijft. Wanneer de urineafvoer volledig blokkeert, kan de situatie binnen 24 tot 48 uur levensbedreigend worden.
Waarom ontstaan urinestenen?
De belangrijkste oorzaak van urinestenen bij bokken en rammen is een onjuiste balans tussen calcium en fosfor in het rantsoen. Een veilige verhouding ligt rond 1,5–2,5 delen calcium per deel fosfor. Wanneer fosfor hoger is dan calcium, neemt de kans op kristalvorming toe. Granen zoals tarwe, maïs en gerst bevatten van nature veel fosfor en weinig calcium. Hierdoor verstoren granen en graanrijke brokken de Ca:P-verhouding en vergroten ze het risico op urinestenen.
Risicofactoren in de praktijk
Naast de Ca:P-verhouding spelen ook andere factoren een rol. Overgewicht, weinig beweging, onvoldoende wateropname en ruwvoer van slechte kwaliteit verhogen het risico op kristalvorming. Deze elementen zorgen ervoor dat mineralen makkelijker neerslaan en kristallen moeilijk worden uitgescheiden. Voor sobere rassen, die efficiënt energie benutten, is het extra belangrijk om bewust te voeren.
Hoe herken je urinestenen?
Vroege signalen zijn vaak subtiel. Een dier kan vaker proberen te plassen, maar produceert slechts enkele druppels. Het kan onrustig worden, minder eten of een bolle rug aannemen door pijn. Wanneer een bok of ram helemaal niet meer kan urineren, ontstaat een spoedsituatie. De blaas kan scheuren of afvalstoffen kunnen zich ophopen in het lichaam. In dat geval is snelle behandeling door een dierenarts levensreddend.
Behandeling
Als urinestenen worden vermoed, is direct handelen noodzakelijk. Zelf behandelen is niet mogelijk. Een dierenarts kan proberen de afsluiting te verhelpen of – in ernstigere gevallen – operatief ingrijpen. Dieren die eenmaal urinestenen hebben ontwikkeld, blijven gevoelig en hebben blijvend aangepast voerbeleid nodig.
Voorkomen door juist voeren
De basis van preventie ligt in veilig voerbeleid. Ruwvoer zoals gras, hooi of een ruwvoermix vormt het veiligste fundament voor bokken en rammen. Een vezelrijk dieet ondersteunt de spijsvertering, hydrateert de pens en helpt de minerale balans stabiel te houden. Hele granen zijn voor hobbydieren vrijwel nooit nodig en kunnen beter worden vermeden.
Een balancer is een waardevolle aanvulling om vitaminen, mineralen en sporenelementen te leveren die in ruwvoer kunnen ontbreken, zonder de nadelen van granen. Hierdoor blijft de Ca:P-verhouding in balans en wordt de voeding compleet zonder extra energie. Vers drinkwater en voldoende beweging helpen om het risico verder te verlagen, omdat kristallen daardoor minder snel neerslaan in de urinewegen.
Ook het moment van castratie speelt een rol. Wanneer bokken of rammen op zeer jonge leeftijd worden gecastreerd, ontwikkelt de urinebuis zich minder goed en blijft deze smaller. Door castratie wat later uit te voeren, krijgt de urinebuis meer tijd om te groeien en verklein je het risico op verstoppingen later in het leven.
Veldvoer als veilige keuze
Bij Veldvoer ontwikkelen we onze ruwvoermixen en balancers met deze gevoeligheden in gedachten. Daarom zijn onze producten vrij van tarwe en hele granen, afgestemd op een veilige calcium-fosforverhouding en rijk aan vezels. Zo ondersteun je de gezondheid van bokken en rammen op een natuurlijke manier en verklein je actief het risico op urinestenen.
